Koniec manualnego poboru opłat od samochodów osobowych?

Kosztowny system manualny zastąpią ekonomiczne rozwiązania

Twórcy dokumentu zwracają uwagę na to, że tradycyjny manualny system poboru opłat (MTC) jest bardzo kosztowy zarówno w fazie przygotowania, jak i adaptacji infrastruktury drogowej do takiego poboru. Kosztowne jest też wdrożenie i obsługa operacyjna systemu. Zastąpienie MTS poprzez otwarty elektroniczny system poboru opłat (MLFF) umożliwi zmniejszenie wydatków na zakup gruntów pod miejsca poboru opłat, infrastrukturę drogową, koszty utrzymania. Co więcej nie będą już powstawały kolejki w miejscach poboru opłat.

„System poboru opłat skonfigurowany w oparciu o wielopasmowy swobodny przepływ nie ogranicza płynności ruchu, możliwe jest wyprzedzanie i zmiany pasa ruchu w trakcie transakcji naliczenia opłaty. Infrastruktura systemu potrafi wykrywać, śledzić i przetwarzać transakcje dla dużej liczby pojazdów przejeżdżających odcinkiem płatnym w tym samym czasie, bez zaburzania przepływu ruchu, ponieważ wszystkie operacje są dokonywane automatycznie” – czytamy w koncepcji.

Elektroniczny system poboru opłat od pojazdów lekkich zlikwiduje bariery i konieczność zatrzymywania się przy szlabanach. W punktach poboru opłat nie będzie już zatorów, a na autostradzie pojazdy nie będą musiały się zatrzymywać, dzięki czemu poprawi się też bezpieczeństwo ruchu drogowego. Ponadto, na wszystkich autostradach w Polsce obowiązywałby ujednolicony sposób poboru opłat.

Co więcej, system MLFF charakteryzuje się krótszym czasem wdrożenia niż pobór manualny. Jeżeli udałoby się od I kwartału 2016 roku uruchomić nowy system na odcinkach A1 z Torunia do Piotrkowa, A2 z Konina do Warszawy, A4 od granicy z Ukrainą do Krakowa i z Wrocławia d Gliwic, to w 2016 roku wpływy do Krajowego Funduszu Drogowego z tytułu poboru opłat wyniosłyby około 262 mln zł. Rozbudowa systemu o kolejne odcinki autostrad: A1 Piotrków – granica południowa państwa i A4 od granicy z Niemcami do węzła Krzyżowa, dałoby kolejne roczne szacunkowe wpływy do budżetu na poziomie około 209 mln zł.

Jak to działa?

Otwarty system poboru opłat zakłada wyposażenie punktów poboru opłat w przekaźniki DSCR (Dedicated Short Range Communications) zamontowane na bramownicach i będą się komunikować z pojazdami wyposażonymi w odpowiednie urządzenia.

Twórcy koncepcji przewidują trzy możliwości wdrożenia systemu MLFF. Pierwsza zakłada obowiązkowe posiadanie urządzeń pokładowych przez każdy pojazd lekki korzystający z płatnych autostrad.

Druga opcja przewiduje, że korzystanie z urządzeń pokładowych nie będzie obowiązkowe dla wszystkich użytkowników pojazdów osobowych. Ciekawym rozwiązaniem jest wprowadzenie procesu planowania podróży. Na specjalnej witrynie internetowej kierowcy podadzą miejsce początkowe i docelowe podróży, a system wyliczy należną opłatę, którą trzeba opłacić. Następnie kierowca otrzyma do wydrukowania potwierdzenie płatności i zaplanowanej podróży w formie biletu, które można okazać organom kontrolnym.

Trzecia opcja to zastosowanie urządzeń pokładowych i pobór drogą video. Opcja video proponowana jest osobom, które nie posiadają urządzenia pokładowego. Rejestracja przejazdu byłaby możliwa poprzez automatyczny system kamer automatycznie rozpoznających numer rejestracyjny pojazdu. W tym rozwiązaniu każdy odcinek płatnej drogi musiałby być w pełni wyposażony w stacje analizy video i system klasyfikacji.

Wykonawca systemu rekomenduje drugą z przedstawionych opcji jako najbardziej efektywną i elastyczną. Podobne rozwiązanie z powodzeniem jest stosowane od lat w Niemczech dla pojazdów ciężkich. Użytkownicy zyskaliby elastyczną możliwość uregulowania opłaty za korzystanie z autostrad płatnych.

Korzyści dla Skarbu Państwa

Od 2017 roku opłaty mają być pobierane manualnie na kolejnych odcinkach autostrad. Ze względu na wysokie koszty inwestycyjne i czas potrzebny na przygotowanie punktów poboru opłat, szacowany zwrot z inwestycji jest przewidywany dopiero w drugiej połowie 2019 roku. Dzięki zastosowaniu rozwiązania MLFF pobór opłat na nowych odcinkach mógłby zostać uruchomiony znacznie wcześniej.

Co więcej, udałoby się obniżyć koszty związane z budową i dostosowaniem placów poboru opłat. Szacowane oszczędności w nakładach inwestycyjnych Skarbu Państwa z tytułu rezygnacji z manualnego systemu poboru opłat wyniosą 580 mln zł. System zacząłby działać już w 2016 roku i przyniósłby dodatkowe przychody netto w kwocie 340 mln zł. Jak wyliczono, do listopada 2018 roku dodatnie saldo Skarbu Państwa wynikające z wdrożenia nowego systemu poboru opłat wyniesie około 920 mln zł.

Kiedy system zacznie działać?

Autorzy koncepcji proponują, by wdrażanie systemu MLFF rozpocząć już w pierwszym kwartale 2016 roku. System objąłby odcinki A1 z Torunia do Piotrkowa Trybunalskiego, A2 z Konina do Warszawy oraz A4 z Krakowa do granicy z Ukrainą.

Natomiast rok później, w I kwartale 2017 roku system zostałby wprowadzony na autostradzie A1 z Piotrkowa do południowej granicy z Czechami oraz autostradzie A4 od granicy z Niemcami do Wrocławia. Przedstawiony harmonogram będzie możliwy do realizacji pod warunkiem decyzji zamawiającego w I kwartale bieżącego roku oraz wprowadzenie niezbędnych zmian prawnych.

Autorzy koncepcji podkreślają, że koszt wdrożenia manualnego poboru opłat na odcinkach autostrad przewidzianych w kontrakcie z Kapschem będzie kosztowało 1,2 mld zł. Natomiast koszt wdrożenia MLFF to 420 mln zł oraz 220 mln zł za zakup 5,4 mln urządzeń, w które będą mogli zaopatrzyć się kierowcy pojazdów lekkich.

Dzięki wprowadzeniu elektronicznego poboru opłat dla samochodów osobowych zwiększy się wygoda i bezpieczeństwo podróży, redukcji ulegnie czas przejazdu płatnymi odcinkami autostrad, znacznie zmniejszy się emisja spalin w strefie poboru opłat. Obniżą się również koszty budowy infrastruktury.